Piotr Dubno, CFA, członek zarządu Motivizer w komentarzu eksperckim dla ISBtech o postpandemicznej perspektywie dla rynku e- commerce w Polsce.
Pandemia koronawirusa i związane z nią nieoczekiwane zamrożenie wielu gałęzi gospodarki – w tym tradycyjnego handlu – oznaczała ogromne przyspieszenie rozwoju światowego jak i polskiego handlu internetowego. W roku 2019 sprzedaż online na świecie osiągnęła poziom 3.5 tys. miliardów dolarów co stanowiło ok. 14,1% całkowitej wartości sprzedaży detalicznej. Szacuje się, że w 2020 roku udział e-handlu w światowej sprzedaży przekroczył 16,5% i osiągnąć 4.2 tysiąca miliardów dolarów, co jest rekordową wartością i rekordowym historycznie wzrostem licząc rok do roku.
Jeśli chodzi o handel internetowy, Polska znajduje się ciągle jeszcze na wstępnym etapie jego rozwoju. Wartości sprzedaży internetowej stanowi nadal relatywnie niewielki procent sprzedaży ogółem – stąd też w naszym kraju wzrosty były jeszcze bardziej spektakularne. Dostępne dane wskazują, że rynek detalicznego handlu internetowego w Polsce w 2020 roku osiągnął wartość ok. 70 mld zł, co stanowiło wg. różnych szacunków wzrost o ok. 30 do nawet 40% w stosunku do roku 2019.
Co jeszcze bardziej istotne internetowy handel w roku 2021 może w Polsce osiągnąć wartość zbliżoną do 100 mld zł, co nawet po uwzględnieniu relatywnie wysokiej inflacji oznaczałoby kolejny rok bardzo silnego wzrostu i to pomimo ponownego otwarcia handlu stacjonarnego. E-handel jest dziś w Polsce w zupełnie innymi miejscu niż jeszcze w roku 2019. Według raportu Gemiusa „E-commerce w Polsce 2020” z połowy 2020 roku wynika, iż w 2020 aż 73% internautów dokonywało zakupów online. W 2019 roku było to 62% a 2018 roku tylko 56%.
Kluczowe znaczenie dla utrwalenia zmian i przyspieszenia ich dynamiki miała oczywiście pandemia koronawirusa. W wyniku lockdown’u i związanego z nim ograniczenia tradycyjnego handlu doszło do trwałej zmiany nawyków zakupowych. Jak wynika z ostatnich badań, zakupów w Internecie dokonuje w 2021 roku rekordowe 84% polskich internautów.
Dynamiczne wzrosty rynku e-commerce w Polsce w 2021 potwierdzają najnowsze dostępne dane GUS za kwiecień i maj 2021. W kwietniu 2021 r. w porównaniu z marcem 2021 r. odnotowano wzrost wartości sprzedaży detalicznej przez Internet w cenach bieżących o ok. 6,2%. Udział tej sprzedaży zwiększył się z 9,5% w marcu br. roku do 10,8% w kwietniu br. W maju wartość sprzedaży detalicznej przez Internet spadła wprawdzie o 7,8 proc. (udział w sprzedaży ogółem obniżył się z 10,8 proc. w kwietniu do 9,1 proc. w maju), nie mniej należy założyć, że jest to chwilowy efekt statystyczny otwarcia galerii handlowych.
Niezależnie od sytuacji covidowej i możliwych dalszych perturbacji skutkujących mniej lub bardziej głębokimi lockdown’ami średnioroczny wzrost obrotów handlu internetowego do roku 2024 szacowany jest na przynajmniej kilkanaście procent rok do roku. Wg szacunków PwC wartości handlu online najpóźniej w roku 2026 powinna przekroczyć 160 mld PLN, co oznacza, że kanał online będzie miał średnio co najmniej 15% udziału w wartości sprzedaży detalicznej w Polsce, przy czym najszybciej rosła będzie sprzedaż produktów spożywczych oraz z kategorii zdrowie i uroda.
Nawet pomimo otwarcia handlu stacjonarnego, mówimy więc o niespotykanie dynamicznym rynku. Wynika ta przede wszystkim z tego, że zachowania konsumentów uległy w czasach pandemii bardzo szybkim i trwałym zmianom.
O ile szacunki przewidywanego tempa wzrostu rynku e-commerce w Polsce są zróżnicowane to kierunek zmian jest jednoznaczny. Trend jest silny i co najważniejsze będzie przyciągał coraz więcej uczestników rynku dążących do uczynienia zakupów przez Internet jak najbardziej wygodnymi na każdym etapie tego procesu. Ważny będzie nie tylko rozwój platform e-commerce ale całego łańcucha wartości – tak by tzw. „doświadczenie klienta” stało się nie tylko wygodne, ale całościowo porównywalnie atrakcyjne do zakupów stacjonarnych.
Co najważniejsze trend wzrostu znaczenia detalicznego e-commerce jest niezagrożony – spełnia on definicję „prawdziwego trendu” a nie „chwilowej anomalii”. Powodowane przez niego zmiany są nieodwracalne – wpływa bowiem na wszystkie obszary ujęte przez ekonomistów angielskim skrótem STEEP (social (społeczne), technological (technologiczne), economical (ekonomiczne), environmental (środowiskowe), political (polityczne)). Właśnie takie trendy są dla gospodarki i szerzej uwarunkowań społeczno – ekonomicznych najważniejsze i najbardziej znaczące.
